Bel fıtığı ve kireçlenme, omurga sağlığını ciddi şekilde etkileyen rahatsızlıklar olarak bilinir. Günlük yaşantımızda yaptığımız yanlış hareketler, hatalı oturma pozisyonları, ağır kaldırmak, düşmek veya kazalara maruz kalmak bu rahatsızlıkların başlangıcına neden olabilir. Bel fıtığı ve bel kireçlenmesi gibi hastalıklar, bireylerin hareketlerini önemli ölçüde kısıtladığı gibi, hastalığın ilerleme evresine göre hafif ya da şiddetli ağrılara da sebep olabilir. Bu hastalıkların her ikisi de omurga kemiklerinin çevresinde bulunan sinirlere aşırı baskı yapar, sinirlerin sıkışmasına ve bu sebeple ağrılara neden olur. Her iki durumda da hareketlere ve ani eğilmelere dikkat etmek gerekir. Belirtiler ve ağrılar hissedildikten sonra zaman kaybetmeden bir uzmana görünmek ve mutlaka tedavi olmak önemlidir.

Bel bölgesindeki omurga kemikleri ve omurların arka kısmında birbirine bağlama görevi üstlenen eklemler bulunur. Bu eklemler, aşırı zorlanma sonucunda yıpranır ve zamanla aşınır. Bunun sonucunda eklemler sinirlere baskı uygular ve böylece bireyler hareket etmekte zorlanmaya başlar. Bölgesel ağrılar oluşur. Diskler arasında da sertleşme, yıpranma ve su kaybı meydana gelir. Diskler arasında sinir sıkışması olur ve böylece ağrılarla birlikte bel kireçlenmesi oluşur.

Bel kireçlenmesi genel olarak genetik faktörler arasında yer alır. Bunun yanı sıra, aşırı kilolu olmak, yapılan iş nedeniyle ağır yük kaldırmak ya da ağır hareketler yapmak, sürekli ağır sporlarla uğraşmak gibi faktörler de hastalığın oluşmasına neden olabilir. Kireçlenme süreci oldukça uzun vadeli bir süreç olduğundan, eklemler yavaş yavaş deforme olur. Bu süreçte ağrı oluşmadığı için kireçlenmeyi fark etmek zordur. Ancak yıpranan eklemlerin sıvısı biter, eklemler çok yıpranır ve sinir sıkışması olursa, kişi ağrı hissetmeye başlar. Ağrı, belin tam orta kısmında, sağ ya da sol tarafta ve kalçaya doğru yayılma şeklinde hissedilir. Kireçlenmenin ileri safhalarında ağrı bacağa doğru iner ve uyuşma, karıncalanma şeklinde hissedilebilir. Ayrıca, çabuk yorulma, ağır kaldıramama, koluyla bir yere uzanmada güçlük çekme, sabahları aşırı bel ağrısı, belde tutulma, yürümede zorlanma ve şiddetli ağrılar da bel kireçlenmesi belirtileri olabilir.

Tedavi şekli, kireçlenme bölgesine, durumun ciddiyetine ve hastanın ağrı hissedişine göre değişiklik gösterir. En çok tercih edilen yöntem fizik tedavi ile hareketlerin yumuşatılarak aktif hale getirilmesidir. Bunun dışında elektrik tedavisi ve eklemlerde rahatlama sağlamak için lazer tedavisi de uygulanmaktadır. Bu tedaviler, sinir sıkışmasını önler ve böylece hastada rahatlama sağlar. Ancak kireçlenme tamamen tedavi edilemez. İlaç tedavisi de genellikle diğer tedavi yöntemleri ile birlikte yapılır. Bu seçeneklerin hiçbirinde olumlu bir sonuç alınmazsa ve ağrılar artarsa, bununla birlikte omuriliğe baskı çoğalır, sinir çok fazla sıkışır ve nörolojik bir durum ortaya çıkarsa ameliyat da tercih edilebilir. Zor ve riskli bir ameliyat olduğu için, uzman doktorlar tarafından yapılmalı ve mümkünse birkaç farklı doktordan da onay alınmalıdır.

Herhangi bir sebebe bağlı olarak, omurgada bulunan disklere iç bölgeden baskı uygulanarak fıtık meydana gelir. Bu disklerin çok fazla hasar görmesi, baskı uygulayan jel yapının dışarı çıkmasına olanak tanır. Bu evrede, kişide bel ağrısı değil bacak ağrısı görülür. Bu jel dış bölgede sinirlere baskı uygular ve bu da hastada bacak uyuşması ve güç kaybı gibi belirtilere yol açar. Genel olarak bu disk deformasyonu ve sinir sıkışması sonucu oluşan bölgesel kitlelere fıtık adı verilir.

Genellikle doğal süreçte ilerlerse, fıtık ileri yaşlarda görülür. Bunun sebebi yaşlanmaya bağlı disk deformasyonudur. Ancak şu durumlarda genç yaşta da ortaya çıkabilir:

• Ağır yük kaldırmak ya da yükü yanlış şekilde kaldırmaya çalışmak,
• Aşırı kilolu olmak,
• Düşme ya da kaza gibi travmalarla omurga ya da belde oluşan hasar,
• Anlık yapılan yanlış ve zorlu hareketler,
• Şoförlük mesleği gibi sürekli araba kullanmak,
• Gün boyu hareketsiz oturmak ya da yatmak,
• Sigara kullanmak.

Belirtiler ise şu şekildedir: